მთავარი

ძიება

ვიდეო

ქვიზები

კონტაქტი

რა არის შარიათის კანონი? რას ნიშნავს ეს ავღანეთში მყოფი ქალებისთვის და როგორ შეიჭრნენ თალიბები?

რა არის შარიათის კანონი? რას ნიშნავს ეს ავღანეთში მყოფი ქალებისთვის? და როგორ შეიჭრნენ თალიბები

თალიბები აცხადებენ, რომ ისინი მართავენ ავღანეთს შარიათის, ანუ ისლამური კანონის შესაბამისად. ჯგუფმა დედაქალაქ ქაბულის აღების შემდეგ მოიპოვა გამარჯვება, რამაც დაასრულა აშშ-ის მეთაურობით კოალიციის თითქმის ორი ათწლეულის არსებობა ქვეყანაში.

თალიბანმა პირველი პროვინციის ადმინისტრაციული ცენტრი 6 აგვისტოს აიღო, 15 აგვისტოს კი, უკვე დედაქალაქ ქაბულის შესასვლელებთან იდგნენ.

თალიბანი - ქაბულის ამბები სრულად

მათი პოზიციების ელვისებურად გამყარებამ ათობით ათას ადამიანი აიძულა, დაეტოვებინა სახლი. მათი უმრავლესობა ქაბულში წავიდა, ნაწილი კი - მეზობელ ქვეყნებში.

პრეზიდენტის ქვეყნიდან გაქცევის შემდეგ, ქაბულში სრული ქაოსი დაიწყო. სახელმწიფოს მეთაურის მსგავსად, ათასობით ავღანელი ცდილობდა ქვეყნიდან გაღწევას.

აშშ-ისა და საერთაშორისო მისიების სამხედროების მიერ ქვეყნის დატოვების შემდეგ „თალიბები“ 6 აგვისტოდან აქტიურ მოქმედებებზე გადავიდნენ.

პროვინციების დედაქალაქები ერთმანეთის მიყოლებით ექცეოდნენ „თალიბანის“ კონტროლქვეშ. 8 აგვისტოს დაჯგუფებამ კონტროლი მოიპოვა ყუნდუზზე. რამდენიმე დღეში, მას ჰერათი, ლაშკარგაჰი და ყანდაარიც მიჰყვა.

მიუხედავად 20-წლიანი საერთაშორისო მხარდაჭერისა, მილიარდობით დოლარის დაფინანსებისა, სასწავლო პროგრამებისა და აშშ-ის საჰაერო დახმარებისა, ავღანეთის უსაფრთხოების ძალები დამარცხდნენ.

ბევრ რაიონში, სადაც ავღანური ქვედანაყოფები საბრძოლო მასალისა და სხვა მარაგის გარეშე აღმოჩნდნენ, გაიქცნენ. ზოგიერთ ადგილას, ხელისუფლება თავად დანებდა „თალიბანს“, რათა თავიდან აეცილებინათ სისხლის ღვრა.

ავღანეთის პრეზიდენტის გაქცევის შემდეგ, ამერიკელმა სამხედროებმა აშშ-ის საელჩოს თანამშრომლები შენობიდან ვერტმფრენით გაიყვანეს.

მრავალი ადამიანი გაემართა ქაბულის აეროპორტისკენ და ცდილობდა, თვითმფრინავში შეჭრის გზით, დაეტოვებინა ქვეყანა.

რა ხდება ავღანეთში?

კონტროლის აღების შემდეგ პირველ პრესკონფერენციაზე, თალიბანის სპიკერმა განაცხადა, რომ ისეთ საკითხებს, როგორიცაა მედია და ქალთა უფლებები იქნება დაცული „ისლამური კანონის ფარგლებში“, მაგრამ ჯგუფს ჯერ არ დაუკონკრეტებია რას ნიშნავს ეს პრაქტიკაში.

„ჩვენი მეცნიერები გადაწყვეტენ, დაიშვებიან თუ არა გოგონები სკოლაში, ისინი გადაწყვეტენ ატარონ თუ არა ჰიჯაბი, ბურკა, ან მხოლოდ ფარდა პლუს აბაია“, - განაცხადა ვაჰედულა ჰაშიმმა.

6 აგვისტოს შემდეგ, შეიარაღებულმა დაჯგუფება „თალიბანმა“ ავღანეთის ტერიტორიის უდიდესი ნაწილი ჩაიგდო ხელში. 15 აგვისტოს კი, დედაქალაქი ქაბულიც აიღეს. პრეზიდენტი აშრაფ ღანი კი გაიქცა.

რა არის შარიათი?

შარიათი არის ისლამის სამართლებრივი სისტემა. ის მომდინარეობს ყურანიდან, ისლამის წმინდა წიგნიდან, სუნნიდან და ჰადიდიდან - წინასწარმეტყველ მუჰამედის საქმეებიდან და გამონათქვამებისგან.

იქ, სადაც პასუხი უშუალოდ არ შეიძლება იქნეს მიღებული, რელიგიურ მეცნიერებს შეუძლიათ მიიღონ გადაწყვეტილებები, როგორც ხელმძღვანელობა კონკრეტულ თემაზე ან კითხვაზე.

შარიათი სიტყვასიტყვით ნიშნავს „წყლისკენ მიმავალ წმინდა, კარგად გაკვალულ გზას“.

შარიათის კანონი მოქმედებს როგორც ცხოვრების წესი, რომელსაც ყველა მუსულმანი უნდა იცავდეს, მათ შორის ლოცვები, მარხვა და ღარიბებისთვის შემოწირულობები.

ის მიზნად ისახავს დაეხმაროს მუსულმანებს იმის გაგებაში, თუ როგორ უნდა წარმართონ თავიანთი ცხოვრების ყველა ასპექტი ღვთის ნებით.

რას ნიშნავს ეს პრაქტიკაში?

შარიათს შეუძლია გააცნოს მუსლიმს ყოველდღიური ცხოვრების ყველა ასპექტი. მაგალითად, მუსლიმს აინტერესებს რა უნდა გააკეთოს, თუ მათი კოლეგები სამუშაოს შემდეგ მიიწვევენ ბარში, შეიძლება რჩევისთვის მიმართოს შარიათის მეცნიერს, რათა დარწმუნდეს, რომ ისინი მოქმედებენ თავიანთი რელიგიის კანონიერ ჩარჩოებში.

ყოველდღიური ცხოვრების სხვა სფეროები, სადაც მუსულმანებს შეუძლიათ მიმართონ შარიათს ხელმძღვანელობისთვის, მოიცავს ოჯახურ სამართალს, ფინანსებს და ბიზნესს.

რა არის ზოგიერთი მკაცრი სასჯელი?

შარიათის კანონი დანაშაულებს ყოფს ორ ძირითად კატეგორიად: „ჰადის“ დანაშაულები, რომლებიც არის მძიმე დანაშაულები განსაზღვრული სასჯელით და „ტაზირის“ დანაშაულები, სადაც სასჯელს მოსამართლე იღებს.

დანაშაული მოიცავს ქურდობას, რომელიც შეიძლება დაისაჯოს დამნაშავის ხელის ამპუტაციით და მრუშობა, რისთვისაც შეიძლება მკაცრი სასჯელის დაწესება.

ზოგიერთი მუსულმანური ქვეყანა იღებს ან აღასრულებს ასეთ სასჯელს დანაშაულის ჩადენისთვის და კვლევებმა აჩვენა, რომ მუსულმანების დამოკიდებულება ამგვარი დანაშაულებისთვის მკაცრი სასჯელის მიმართ მნიშვნელოვნად განსხვავდება.

როგორ მიიღება გადაწყვეტილებები?

ნებისმიერი სამართლებრივი სისტემის მსგავსად, შარიაც არის რთული და მისი პრაქტიკა მთლიანად დამოკიდებულია ექსპერტების ხარისხზე და მომზადებაზე.

ისლამისტი იურისტები გამოსცემენ მითითებებს და გადაწყვეტილებებს. სახელმძღვანელოს, რომელიც ითვლება ოფიციალურ სამართლებრივ გადაწყვეტილებად, ეწოდება ფატვა.

არსებობს შარიათის კანონის ხუთი განსხვავებული სკოლა. არსებობს ოთხი სუნიტური დოქტრინა: ჰანბალი, მალიკი, შაფიი და ჰანაფი და ერთი შიიტური დოქტრინა, შია ჯაფარი.

ხუთი დოქტრინა განსხვავდება იმით, თუ როგორ სიტყვასიტყვით განმარტავენ ისინი ტექსტებს, საიდანაც შარიათის კანონი მომდინარეობს.

შეგახსენებთ, 15 აგვისტოს „თალიბანმა“ ავღანეთის დედაქალაქი ქაბული აიღო. ავღანეთის პრეზიდენტმა ქვეყანა დატოვა.

მასალა მომზადებულია BBC-ზე დაყრდნობით.

აგრეთვე წაიკითხეთ: 

👉 თალიბანი ქაბულში შევიდა - უახლესი ამბები (Live)

👉 „სისხლის ღვრის თავიდან ასაცილებლად სჯობდა ქვეყნიდან წასვლა“

👉 ავღანეთში, ქალაქ ჯალალაბადში აქცია იმართება - თალიბანმა დემონსტრანტებს ცეცხლი გაუხსნა (ვიდეო)